Uzman Psikolog Gani Eser Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) konusunda ebeveynleri aydınlatıcı bilgiler aktardı.
DEHB Yanlış Teşhis Konulması Muhtemel Bir Davranış Bozukluğudur
Her hareketli çocuğun, dikkatini toparlayamayan ya da fevri kararlar veren bireyin DEHB olarak tanılanması son derece hatalı bir yaklaşımdır. Öncelikle DEHB tanısı konulabilmesi için üç farklı tür davranış bozukluğundan birinin özelliklerini belirgin olarak taşıması gerekir: Aşırı dikkatsiz olanlar, hiperaktifolanlar ve fevri davranışlar gösterenler.
Aşırı dikkatsiz olan DEHB grubu
– Belli bir konuya hiç odaklanamaz, ya da kısa süreli odaklanıp akabinde dikkati dağılır. – İlgisini çekmeyen bir konudan çok daha kısa sürede sıkılıp uzaklaşırlar. – Eşyalarını sık sık kaybeder, organizasyon gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar. – Siz bir şeyler anlatırken dinlemiyor gibi görünürler, sık sık hayal âlemine dalarlar. – Oyunların ve aktivitelerin kurallarına uymakta zorlanırlar.
Hiperaktif olan DEHB grubu;
– Bir yerde uzun süre oturarak ya da hareket etmeden duramazlar. – Sürekli konuşur, karşılarındakini dinlemeden konuşmayı sürdürürler. – Çevrelerindeki nesnelere dokunma eğilimi gösterirler. – İşlerini sessizce yapmakta zorlanırlar.
Fevri olan DEHB grubu
– Ani kararlar verirler.
– Sabırsızdırlar.
– Karşılarındakinin sözünü sık sık keserler.
– Neticelerini düşünmeden eylemde bulunur ya da sözler sarf ederler. Çocuğunuzun yukarıdaki gruplardan birine girdiğini düşünüyor ve o gruptaki davranış özelliklerinden en az üçünü gösteriyorsa bir uzmana görünmeniz ve teşhis konulmasını istemelisiniz.
Sürekli kabızlık ya da ishal halinin bulunması DEHB'nin önemli belirtilerinden biridir. Son dönemde bağırsak ile beyin arasındaki ilişkiyi inceleyen nörologların önerdiği beslenme listelerine uyulması birkaç ay sonunda belirgin iyileşmelerin, uzun süreli diyetler ise DEHB'nin tamamen iyileşmesinin umudu olmaya başlamıştır.
DEHB teşhisi genellikle 4-5 yaşa kadar konur. 7 yaşından sonra DEHB'ninbaşlama ihtimali çok düşüktür. Bu nedenle çocuğunuz yukarıdaki davranışlara benzer özellikleri taşıyorsa başka bir sorunu olabilir ama DEHB'den şüphelenmemelisiniz. Bu özellikler kısmen her çocukta olabileceği için dikkat etmeniz gereken nokta davranışın rahatsız edici bir boyutta olup olmadığıdır. İlaç tedavisi mümkündür ancak birkaç dakikalık testle konulan teşhisin sıhhati tartışmalı olacağından son ihtimal olarak değerlendirilmelidir. Anne baba eğitimi, öğretmen eğitimi, destek grupları ve bilişsel davranışçı terapi metotları DEHB'nin tedavisinde önceliklidir. Evde başlayan, okulda devam eden ve terapi ile desteklenen süreç tedavinin başarısını artırır.